Pod koniec listopada Szkoła EPFCL organizuje w Paryżu doroczne Dni Krajowe, podczas których swoją pracę prezentują psychoanalitycy z Francji jak i z Forów Pola Lacanowskiego z innych krajów. Członkowie polskiego Forum będą uczestniczyć w tym roku w Dniach, a Sara Rodowicz-Ślusarczyk wygłosi swoje wystąpienie. Zapraszamy do zapoznania się z tematem konferencji oraz warunkami uczestnictwa poniżej

JN2015-miniAffiche-margePSYCHOANALITYK W DZISIEJSZYM ŚWIECIE

To dlatego, że praktyka psychoanalityczna jest w sposób konieczny związana ze stanem cywilizacji, Lacan zachęcał, aby psychoanalityk nawiązywał do „podmiotowości swojej epoki”. Wstrząsy, jakim podlega dana epoka mają również wpływ na podmiot – czego dowodem jest doświadczenie każdego.

Fakt ten nakazuje badać psychoanalizę w świetle dzisiejszej współczesności i stawiać pytanie o funkcję, jaką może ona pełnić w teraźniejszości. Oto i wyzwanie jakie stawiają nasze nadchodzące Dni badawcze, bowiem to od cierpienia wynikającego z kultury „wychodzi całe nasze doświadczenie”. [2]

Freud, jako pierwszy, nie unikał stawienia czoła podmiotowości swojej epoki. Trzy ćwierci wieku po wydaniu tekstu „Kultura jako źródło cierpień”, jego tytuł nadal zawiera rodzaj aktualnej diagnozy dotyczącej relacji człowieka ze światem, w którym żyje. Tymczasem, jeśli sam tytuł dzieła nie stracił nic ze swej mocy, czy rzecz ma się tak samo jak chodzi o jego treść? Czy możemy, po Lacanie oraz wraz z nim, podtrzymywać dziś te same tezy, jakie Freud rozwinął w tym tekście?

W dobie kapitalizmu, ekspansji nauki, i liberalizacji praktyk jouissance, czy nadal możemy na przykład utrzymywać, że cierpienie współczesnego podmiotu jest skutkiem wyrzeczenia się popędowej satysfakcji, jaką narzuca życie w społeczeństwie? W jaki sposób wraz z Lacanem dokonać ponownej lektury freudowskiego opracowania popędu śmierci, oraz jego roli w nieustająco odnawianiej przez cywilizację destrukcyjności?

Dla Lacana, „psychoanaliza jest częścią cierpienia wynikającego z kultury”. Więcej: ona jest tego cierpienia symptomem, jak powie w 1974 r. [3] Wyłania się ona jako symptom u zarania XX wieku, w momencie ekspansji naukowego dyskursu, który nie chce nic wiedzieć o podmiocie.

Czy istnieje związek pomiędzy technologiczno-naukowymi rewolucjami, jakie przez ostatnie dziesięciolecia wprowadza w życie każdego z nas kapitalizm, oraz wyłonieniem się (tudzież ponownym wyłonieniem się) mniej lub bardziej okrutnych znaków cierpienia w kulturze? Jak na przykład zrozumieć wzrost religijności, rasizmu, i segregacji? Na co one odpowiadają? Co może powiedzieć (i zrobić) psychoanalityk w obliczu tego wszystkiego? To tylko kilka z kwestii, jakie ten złożony temat daje nam do przemyślenia.

Ponowne odczytanie „Kultury jako źródła cierpień” wraz z Lacanem, posłuży nam za punkt odniesienia dla zbadania jak najbardziej aktualnych pytań, próbując złapać przybliżenia jak i różnice między opracowaniami tego tematu autorstwa Freuda oraz Lacana.

W celu nadania naszym pracom punktów odniesienia, postanowiliśmy zorganizować temat Dni wokół trzech pod-tematów––

 

Wiedzenia i wierzenia

Ten temat dotyczy zarazem dyskursu tej epoki jak i dyskursu psychoanalizy. Mamy obecnie doczynienia z ekspansją różnych rodzajów naukowej wiedzy, jak i z rozrostem zjawiska religijności. Dla Lacana, zjawisko to stanowiło odpowiedź na zmiany jakie wniosła nauka, ponieważ to religia nadawałaby im znaczenie [4]. Religia i nauka nie są więc niekompatybilne, tak jak był o tym przekonany Freud. Nie można zapomnieć, że nauka może tak samo urosnąć do rangi religii, ponieważ ona sama wytwarza wierzenia.

Psychoanaliza ma również do czynienia z wiedzą, z wiedzą nieświadomego, oraz z wiarą w podmiot zakładanej wiedzy, która ustanawia się w przeniesieniu. Wiara ta musiałaby jednak upaść – na końcu analizy.

Dwa superego – według Freuda i według Lacana

Jak rozumieć różnicę w sformułowaniach Freuda i Lacana dotyczących superego – dla pierwszego „ono zakazuje” popędowych satysfakcji, dla drugiego obciąża ono podmiot okrutnymi nakazami, tak jak to ujął mówiąc, że ono „pcha ku rozkoszy”. Czy te dwa sformułowania są ze sobą sprzeczne?

W „Télévision”, Lacan potwierdza, że zachłanność, która według Freuda charakteryzuje superego jest strukturalna, nie będąca efektem kultury, tylko „cierpieniem (symptomem) wewnątrz kultury”. Jeśli źle się rozkoszujemy, to nie z powodu zakazów, ale z powodu efektów struktury języka, które zakaz jedynie mitologizuje. [5]

„Psychoanaliza nie jest terapią jak inne” [6]

Jeśli cierpienie ma miejsce wewnątrz kultury, wyłania się ono tym niemniej w podmiocie. Postępowi skutków nauki towarzyszy mnożenie się terapii (neurobiologicznych i kognitywnych), włącznie z najbardziej zróżnicowanymi metodami psychoterapii. W jaki sposób oferta dyskursu psychoanalitycznego odróżnia się od innych terapii? Co wnosi ona jako odpowiedź na cierpienie, ale cierpienie podmiotu w kulturze?

Elisabete Thamer

tłumaczenie: Sara Rodowicz-Ślusarczyk

 

[1] J. Lacan, „Funkcja i pole mowy i mówienia”, tłum. U. Zbrzeźniak, Wydawnictwo KR, 1996
[2] J. Lacan, „La troisième “ („Trzecia”), w: La cause freudienne. Nouvelle Revue de psychanalyse, no. 79, Paryż, wyd. Navarin, 2011, str. 28.
[3] J. Lacan, „Le triomphe de la religion” („Triumf reglii”) (Konferencja prasowa w  Centre Culturel français – Rzym, 29 października 1974), Paryż, wyd. Seuil, 2005, str. 81.
[4] Cf. Ibid., str. 80.
[5] J. Lacan, „Télévision”, Paryż, wyd. Seuil, 1974, str. 48.
[6] J. Lacan, „Variantes de la cure-type” („Warianty typowego leczenia”), w: Écrits, op. cit ., str. 324.

PROGRAM

ProgramDniEPFCL.XI.2015

 

KOSZTY I ZAPISY

Koszt udziału w Dniach EPFCL wynosi 180 €
(150 € w przypadku płatności przed 31 lipca 2015)
Studenci 50 € (za okazaniem legitymacji)

Płatność i zapisy on-line są możliwe pod poniższym adresem: http://www.champlacanien.net/public/payment_form_systempay_1/journees2015.php

Szkoła Psychoanalizy Forów Pola Lacanowskiego 
EPFCL-France

118 rue d’Assas – 75006 Paris
Informacje pod nr. tel.: +33 1 56 24 22 56
www.champlacanienfrance.net
epfcl.secretariat@wanadoo.fr
Konto bankowe: IBAN : 1010 7001 3700 4120 20 69 916 – BIC : BREDFRPPXXX

 

KOMISJE

Komisja naukowa
Elisabete Thamer (odpowiedzialna za Dni)

Jean-Michel Arzur
Jean-Jacques Gorog
Dominique Marin
Bernard Nominé
Colette Soler
Anastasia Tzavidopoulou

Komisja organizacyjna
Frédérique Decoin-Vargas (odpowiedzialny za organizacje)

Maud Hildebrand
Esther Morere-Diderot
Ali Tissnaoui
Claire Trillard
Mihaela Turcanu-Lazarov