FPPL 2021 Seminarium XVII J. Lacana - Odwrotna strona psychoanalizy


CZYTANIE XVII SEMINARIUM J. LACANA
ODWROTNA STRONA PSYCHOANALIZY
L’envers de la psychanalyse
październik 2022 – czerwiec 2023

W ramach kontynuacji wspólnego czytania wykładów J. Lacana, w tym roku zajmujemy się Seminarium XVII pt. „Odwrotna strona psychoanalizy” („L’envers de la psychanalyse”), które Lacan wygłosił w latach 1969-1970.

Zdecydowaliśmy się na pracę nad tym Seminarium ze względu na ważny moment, jaki zaznacza ono w nauczaniu Lacana, a jest nim nadanie kwestii rozkoszy (z fr. jouissance) centralnego miejsca w psychiczności podmiotu. Wprowadzając w tym Seminarium swoją koncepcję czterech dyskursów, na bazie takich czterech elementów jak: S1 – znaczący mistrzowski, S2 – wiedza, $ – podmiot podzielony oraz a – obiekt nadwyżki rozkoszy, Lacan po pierwsze opisuje typy więzi społecznych. Po drugie, wychodzi poza ograniczony krąg indywidualnego leczenia psychoanalitycznego i mierzy się z kwestią zbiorowości, przez co pytanie o polityczność psychoanalizy nabiera nowej wagi. Co istotne, historyczny kontekst tego Seminarium we Francji to wydarzenia znane jako Maj 1968 r.

Ponadto, wraz z wprowadzeniem pojęcia „pola lacanowskiego”, które figuruje w pełnej nazwie naszej międzynarodowej organizacji IF-EPFCL – całe pytanie o zakres języka zostaje postawione na nowo, choć w sposób bardziej ukryty, jak zauważa psychoanalityczka Colette Soler. Stosunek między rozkoszą a znaczącym zostaje tu bowiem naświetlony w nowej perspektywie – nie chodzi już o relację zakazu i transgresji, ale o użytek z rozkoszy płynący z samej struktury mówienia.

Poprzez umieszczenie czterech elementów (S1, S2, a, $) w precyzyjnie określonych pozycjach struktury dyskursu (takich jak: prawda, agens, adresat i produkt), Lacan uzyskuje jako wyjściowy dyskurs Pana, dalej dyskurs uniwersytecki, następnie histeryczny, a wreszcie dyskurs analityczny. W ramach szerokiego i szczegółowego omówienia opracowanych przez siebie dyskursów, Lacan interpretuje na nowo figurę pana i niewolnika, a także demonstruje, jakie implikacje niesie zmiana miejsc poszczególnych elementów oraz jakie są charakterystyczne aspekty i konsekwencje każdego z tych konstruktów. Dzięki takiemu ujęciu, lacanowskie spojrzenie na strukturę więzi społecznych skłania do refleksji i dyskusji nie tylko osoby z pola psychoanalizy, ale i tych, którzy na co dzień interesują się filozofią, socjologią, polityką czy kulturą.

Ale Lacan jest przede wszystkim psychoanalitykiem, więc opis dyskursów jest dla niego punktem wyjścia do podjęcia szeregu zagadnień klinicznych, istotnych dla osób praktykujących psychoanalizę czy to z fotela czy z kozetki. Lacan powraca tu bowiem m.in. do analizy struktury histerycznej, aby naświetlić relację między rozkoszą a pragnieniem nieusatysfakcjonowanego pragnienia, a także aby ukazać histeryczkę jako tę, która wytwarza mężczyznę (z fr. fait l’homme) lub Pana, którego jednocześnie przypiera do muru, aby wytworzył o niej wiedzę.

Lacan proponuje też w tym Seminarium nowe ujęcie afektu wstydu, któremu psychoanaliza zwraca jego należyte, zatajone we współczesności miejsce, właśnie po to, aby umożliwić podmiotowi inne ustosunkowanie się do własnej rozkoszy. Wreszcie, po raz kolejny analizując kwestię przeniesienia
w psychoanalizie, czyli tego, co może być motorem w doświadczeniu odnoszącym się do nieświadomego, Lacan stawia pytania – całkowicie wywracające podejście psychologów i filozofów – o to, jak u bytów mówiących wiedza może być wiedziana bezwiednie? Jak jest możliwa wiedza bez podmiotu?

W celu ułatwienia pracy nad Seminarium XVII zapewniamy dostęp do przygotowanego przez FPPL tłumaczenia na język polski.

TERMINY I MIEJSCA SPOTKAŃ 2023-2024

  • 18.11.2023 wykład 7 – Warszawa, Biblioteka na Koszykowej, ul. Koszykowa 26/28 oraz Zoom
  • 16.12.2023 wykład 8 – Poznań, Biblioteka Uniwersytecka, ul. Ratajczaka 38/40 oraz Zoom
  • 17.02.2024 wykład 9 – Warszawa, Biblioteka na Koszykowej, ul. Koszykowa 26/28 oraz Zoom
  • 23.03.2024 wykład 10 – Warszawa, Szpital Nowowiejski, ul. Nowowiejska 27, sala wykładowa nr 81 na parterze oraz Zoom
  • 24.04.2024 wykład 11 – Warszawa, Szpital Nowowiejski, ul. Nowowiejska 27, sala wykładowa nr 81 na parterze oraz Zoom
  • 18.05.2024 wykład 12 – Warszawa, Szpital Nowowiejski, ul. Nowowiejska 27, sala wykładowa nr 81 na parterze oraz Zoom
  • 15.06.2024 wykład 13 – Warszawa, Szpital Nowowiejski, ul. Nowowiejska 27, sala wykładowa nr 81 na parterze oraz Zoom

KALENDARZ SPOTKAŃ 2022-2023

GOŚCIE SPECJALNI:

  • Listopad 2022 – David Bernard (A.M.E. EPFCL, Kartel LIPP)
  • Styczeń 2023 – Philippe Madet (A.P. EPFCL, Kartel LIPP)
  • Kwiecień 2023 – Verra Pollo (A.M.E. EPFCL, Kartel LIPP)
  • Maj 2023 – Cora Aguerre

GODZINA

  • 11:00 – 13:00

CENA

  • Pojedyncze zajęcia (2 godziny): 40 zł
  • Pojedyncze zajęcia (2 godziny) dla studentów: 30 zł
  • Dla członków FPPL wstęp wolny

Prosimy o dokonywanie wpłat na konto FPPL: 79 1140 2004 0000 3902 7553 8931

Tytuł przelewu: SEMINARIUM XVII (+ liczba zajęć)

Potwierdzenia wpłat prosimy wysyłać na adres: zarzad@fppl.pl

MIEJSCE SPOTKAŃ – HYBRYDOWO

  • Stacjonarnie: Warszawa, Biblioteka na Koszykowej, ul. Koszykowa 26/28 (z wyjątkiem zajęć 16.12.2023 w Poznaniu)
  • Zoom: link udostępniamy po wysłaniu maila z potwierdzeniem wpłaty na zarzad@fppl.pl

PROWADZĄCY

  • Członkowie FPPL

KOORDYNACJA

 


Kalendarz spotkań FPPL